کابل برق گرافیک در سرور؛ راهنمای کامل انتخاب و کاربرد

در سال‌های اخیر کارت‌های گرافیک (GPU) به یکی از اجزای حیاتی سرورها و دیتاسنترها تبدیل شده‌اند. از پردازش‌های سنگین هوش مصنوعی (AI) گرفته تا رندرینگ سه‌بعدی و تحلیل داده‌های کلان، همه این کارها نیازمند GPU هستند. اما چیزی که معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود، نحوه تأمین برق کارت گرافیک است. در واقع، کارت گرافیک تنها با اتصال به اسلات PCIe فعال نمی‌شود و برای کارکرد پایدار به کابل برق گرافیک در سرور نیاز دارد. انتخاب کابل مناسب در این بخش اهمیت زیادی دارد، چون اشتباه در انتخاب کابل می‌تواند منجر به ناپایداری سیستم یا حتی آسیب به کارت و پاور سرور شود.

در ادامه انواع کابل‌های برق کارت گرافیک در سرورها را بررسی می‌کنیم و نکات مهمی را برای انتخاب صحیح آن‌ها توضیح می‌دهیم.

۱. کابل 6-Pin PCIe

کابل ۶ پین اولین استاندارد معرفی‌شده برای کارت‌های گرافیک بود. این کابل می‌تواند تا ۷۵ وات توان به کارت منتقل کند و بیشتر برای کارت‌های میان‌رده یا نسل‌های قدیمی‌تر مناسب است.

• پرکاربرد در کارت‌های Quadro و برخی مدل‌های ورک‌استیشنی

• مشاهده در سرورهای نسل ۹ مثل HPE DL380 G9

• طراحی ساده و اتصال مستقیم به پاور

این کابل برای کاربری‌های سبک تا نیمه‌سنگین کافی است، اما در پروژه‌های جدید کمتر استفاده می‌شود.

۲. کابل 8-Pin PCIe

با افزایش توان مصرفی کارت‌های گرافیک، کابل ۸ پین معرفی شد. این کابل توانایی انتقال ۱۵۰ وات دارد و امروزه استاندارد اصلی برای بسیاری از کارت‌های حرفه‌ای محسوب می‌شود.

• مورد استفاده در کارت‌های سری NVIDIA RTX و AMD Radeon Pro

• رایج در سرورهای نسل ۱۰ و دیتاسنترهای مدرن

• ایمن‌تر از کابل ۶ پین به دلیل تعداد سیم بیشتر

۳. کابل ترکیبی 6+2 Pin

یکی از پرکاربردترین کابل‌ها در سرورها کابل ۶+۲ پین است. این کابل در واقع ترکیبی از دو استاندارد قبلی است و انعطاف‌پذیری بالایی دارد.

• می‌تواند به صورت ۶ پین یا ۸ پین استفاده شود

• انتقال توان تا ۱۵۰ وات

• بسیار رایج در سرورهایی مثل HPE DL380 G10 یا Dell R740 برای نصب کارت‌های سنگین مانند NVIDIA RTX 6000 یا A100

به همین دلیل این نوع کابل محبوب‌ترین انتخاب برای ارتقای سرورها با GPUهای قدرتمند است.

۴. کابل‌های دوگانه (Dual 8-Pin یا Dual 6+2)

برخی کارت‌های گرافیک قدرتمند دیتاسنتری مثل NVIDIA A40، A100 یا حتی RTX 3090/4090 نیازمند دو کابل برق مجزا هستند. این کابل‌ها معمولاً در قالب Dual 8-Pin یا Dual 6+2 عرضه می‌شوند.

• توان مصرفی بالا (۳۰۰ وات یا بیشتر)

• مناسب کارت‌های حرفه‌ای با بار پردازشی سنگین

• نیازمند پاور قدرتمند (۸۰۰ یا ۱۲۰۰ وات در سرورهای HPE)

۵. کابل‌های 12-Pin و 16-Pin (استاندارد 12VHPWR / PCIe 5.0)

در کارت‌های نسل جدید مانند NVIDIA RTX 4000 دیتاسنتری، استاندارد تازه‌ای معرفی شد. کابل‌های ۱۲ پین و ۱۶ پین می‌توانند تا ۶۰۰ وات توان منتقل کنند و جایگزین چند کابل ۸ پین شده‌اند.

• مناسب برای GPUهای نسل جدید مخصوص AI و HPC

• توان انتقال ۴۵۰ تا ۶۰۰ وات

• کاهش شلوغی کابل‌کشی در سرور و کیس

• در بسیاری از سرورها از آداپتور 3×8-Pin به 12-Pin یا 16-Pin استفاده می‌شود

۶. کابل‌های اختصاصی برندها

بعضی سرورها مثل HPE Apollo یا Dell PowerEdge GPU Server از کابل‌های اختصاصی استفاده می‌کنند که مستقیماً از پاور ماژولار یا برد پاور به کارت گرافیک وصل می‌شوند.

• طراحی انحصاری برای هماهنگی کامل با پاور سرور

• جلوگیری از استفاده کابل‌های غیر استاندارد

• مثال: در سرور HPE DL380 G10 کابل‌های GPU از Power Backplane به کارت وصل می‌شوند

نکات مهم در انتخاب کابل برق گرافیک برای سرور

۱. بررسی توان پاور: کارت‌های قدرتمند مثل A100 یا RTX 4090 نیازمند پاور ۱۲۰۰ وات یا بالاتر هستند.
۲. سازگاری با برند: کابل باید مخصوص همان سرور (HPE، Dell و غیره) باشد.
۳. اجتناب از کابل‌های غیر اصل: کابل متفرقه ممکن است باعث آسیب به کارت یا پاور شود.
4. مدیریت کابل‌کشی: در سرورهای چند GPU، کابل‌کشی منظم مانع اختلال در جریان هوا می‌شود.

مقایسه کابل‌ها بر اساس توان انتقال

جمع‌بندی

انتخاب کابل برق گرافیک در سرور به اندازه انتخاب خود کارت گرافیک اهمیت دارد. این کابل‌ها در مدل‌های مختلف از ۶ پین ساده تا ۱۲VHPWR پیشرفته عرضه می‌شوند و هرکدام برای نوع خاصی از GPU طراحی شده‌اند. استفاده از کابل اشتباه می‌تواند باعث ناپایداری، کاهش عمر یا حتی خرابی کارت شود.

برای مثال، اگر قصد ارتقای یک سرور قدیمی‌تر مثل کارت گرافیک برای سرور G8 را داشته باشید، ممکن است به کابل‌های ۶ یا ۸ پین نیاز پیدا کنید؛ در حالی‌که در سرورهای نسل جدید، کابل‌های ۱۲ پین یا ۱۶ پین ضروری هستند.

بنابراین پیش از نصب GPU روی سرور، حتماً توان پاور، سازگاری کابل و شرایط خنک‌سازی را بررسی کنید. استفاده از کابل‌های اصلی برند و رعایت استانداردها بهترین راه برای افزایش پایداری و طول عمر سیستم است.