انواع کابل برق گرافیک در سرور
در دنیای پردازش‌های سنگین و هوش مصنوعی، کارت‌های گرافیک (GPU) به یکی از حیاتی‌ترین اجزای زیرساخت‌های دیتاسنتری و سروری تبدیل شده‌اند. نصب یک یا چند کارت گرافیک روی سرورهای HPE یا Dell و سایر برندهای معتبر، تنها به اسلات PCIe محدود نمی‌شود؛ بلکه برای تأمین توان مصرفی بالا، به کابل‌های برق مخصوص نیز نیاز داریم. این کابل‌ها تنوع زیادی دارند و انتخاب صحیح آن‌ها تأثیر مستقیم در پایداری سیستم و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به کارت یا پاور سرور دارد.
در این مقاله انواع کابل‌های برق کارت گرافیک که در سرورها مورد استفاده قرار می‌گیرند را بررسی می‌کنیم.
۱. کابل 6-Pin PCIe
کابل 6 پین اولین استاندارد معرفی‌شده برای کارت‌های گرافیک بود که توان مصرفی آن‌ها نسبتاً پایین‌تر از امروز بود.
این کابل به‌طور معمول ۷۵ وات توان را به کارت گرافیک منتقل می‌کند. در برخی از سرورهای نسل ۹ مانند HPE DL380 G9، اگر از کارت‌های گرافیک میان‌رده مثل NVIDIA Quadro استفاده کنید، کابل 6 پین کافی خواهد بود.
ویژگی‌ها:
انتقال حداکثر ۷۵ وات
معمولاً برای کارت‌های گرافیک کوچک یا نسل‌های قدیمی‌تر
طراحی ساده و اتصال مستقیم به منبع تغذیه
۲. کابل 8-Pin PCIe
با افزایش توان مصرفی کارت‌های گرافیک، کابل 8 پین معرفی شد. این کابل می‌تواند تا ۱۵۰ وات توان به کارت منتقل کند. امروزه بیشتر کارت‌های گرافیک حرفه‌ای مانند NVIDIA RTX یا AMD Radeon در سرورها نیازمند حداقل یک کابل 8 پین هستند.
ویژگی‌ها:
انتقال ۱۵۰ وات توان
ایمن‌تر از 6 پین به دلیل داشتن سیم‌های بیشتر
پرکاربرد در کارت‌های دیتاسنتری و پردازش گرافیکی
۳. کابل ترکیبی 6+2 Pin
این کابل در واقع ترکیبی از دو استاندارد قبلی است. در سرورها اغلب به دلیل محدودیت فضا و تنوع کارت‌ها، استفاده از کابل ۶+۲ پین رایج است؛ چون هم می‌تواند به‌صورت ۶ پین استفاده شود و هم با اضافه‌کردن دو پین، به ۸ پین تبدیل شود.
این کابل انعطاف‌پذیری بالایی دارد و در سرورهای HPE DL380 G10 یا Dell R740 برای نصب کارت‌های سنگین مانند NVIDIA A100 یا RTX 6000 بسیار پرکاربرد است.
ویژگی‌ها:
قابلیت استفاده همزمان به صورت ۶ یا ۸ پین
توان انتقال تا ۱۵۰ وات
محبوب‌ترین گزینه برای ارتقای سرور با GPU
۴. کابل‌های دوگانه (Dual 8-Pin یا Dual 6+2)
برخی کارت‌های گرافیک حرفه‌ای دیتاسنتری مانند NVIDIA A40 یا RTX 3090/4090 برای عملکرد پایدار نیاز به دو کابل برق مجزا دارند. این کابل‌ها اغلب به‌صورت Dual 8-Pin یا Dual 6+2 ارائه می‌شوند.
ویژگی‌ها:
تأمین توان بالا (۳۰۰ وات یا بیشتر)
استفاده در کارت‌های قدرتمند با مصرف انرژی زیاد
نیازمند پاور سرور با ظرفیت مناسب (مثلاً پاورهای ۸۰۰ وات یا ۱۲۰۰ وات HPE)
۵. کابل 12-Pin و 16-Pin (PCIe 5.0 / 12VHPWR)
در نسل جدید کارت‌های گرافیک مانند NVIDIA RTX 4000 سری دیتاسنتری، استاندارد جدید 12VHPWR معرفی شده است. این کابل می‌تواند تا ۶۰۰ وات توان منتقل کند و جایگزین چند کابل 8 پین در کارت‌های پرمصرف شده است.
در سرورها، این کابل‌ها به‌صورت مستقیم کمتر دیده می‌شوند و اغلب از آداپتورهای 3×8-Pin به 12-Pin یا 16-Pin استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها:
توان انتقال بسیار بالا (۴۵۰ تا ۶۰۰ وات)
مناسب برای GPUهای نسل جدید مخصوص AI و HPC
کاهش شلوغی کابل‌کشی در کیس یا سرور
۶. کابل‌های اختصاصی برندها
برخی سرورها مانند HPE Apollo یا Dell PowerEdge GPU Server از کابل‌های اختصاصی برای اتصال کارت‌های گرافیک استفاده می‌کنند. این کابل‌ها به‌صورت خاص طراحی شده‌اند تا با پاور ماژولار سرور هماهنگ باشند و معمولاً امکان استفاده از کابل‌های معمولی PC وجود ندارد.
برای مثال در سرور DL380 G10، کابل‌های برق GPU به‌طور مستقیم از برد پاور (Power Backplane) به کارت گرافیک متصل می‌شوند و طراحی خاصی دارند. بنابراین در هنگام ارتقا باید کابل اصلی برند خریداری شود.
نکات مهم در انتخاب کابل برق GPU برای سرور
۱. بررسی توان پاور سرور: اگر کارت گرافیک شما نیازمند ۲ کابل ۸ پین است، باید پاور سرور حداقل ۸۰۰ یا ۱۲۰۰ وات باشد.
۲. سازگاری با سرور: همیشه مطمئن شوید که کابل مخصوص همان مدل سرور (مثلاً HPE یا Dell) استفاده می‌کنید.
3. جلوگیری از استفاده از کابل‌های متفرقه: کابل‌های غیراصل می‌توانند باعث ناپایداری یا حتی سوختن کارت شوند.
4. مدیریت کابل‌کشی: در سرورهایی با چند کارت گرافیک، مدیریت کابل اهمیت زیادی دارد تا جریان هوا مسدود نشود.
کابل‌های برق گرافیک در سرورها از کابل‌های ساده ۶ پین تا کابل‌های پیشرفته ۱۲VHPWR متنوع هستند. انتخاب درست کابل بر اساس توان مصرفی GPU، نوع سرور و استاندارد پاور، تأثیر مستقیمی بر کارایی و طول عمر سیستم دارد.
